Hawrysz, Magdalena - red. nauk. ; Uździcka, Marzanna - red. nauk. ; Wojciechowska, Anna - red. nauk.
W poemacie epickim "Pan Balcer w Brazylii" M. Konopnickiej częste są językowe akty grzeczności, w tym omówione tu powitania i pożegnania. Teksty artystyczne rejestrują tylko wybiorcze zachowania grzecznościowe, niemniej jednak sposób narracji - jako cechujący się licznymi przywołaniami rozmów chłopskich bohaterów - decyduje o pojawianiu się w eposie utartych formuł grzecznościowych, jak powitalne - głównie o charakterze religijnym ("Pochwalony!", "Pochwalon!", "Szczęść Boże!"), rzadko świeckim ("Witajcie!") czy pożegnalne ("Ostaj z Bogiem!", "Z Bogiem!", "Bóg prowadź!" czy "Żegnaj!", "Żegnajcie!"). ; Znacznie rzadsze są formuły zmodyfikowane, przy czym niewiele z nich może być behawitywami spontanicznymi, jak na przykład "Na wieki! Witajcie w te strony!". Także i w tym wypadku modyfikacja typowej formuły podyktowana jest jednak głownie względami wersyfikacyjnymi, dzięki niej wers uzyskuje jedenaście zgłosek i rym. Tylko wymogi wersyfikacyjne decydują natomiast o aktywizacji takich nietypowych zwrotów, jak na przykład "Witajcie tą mową". ; W utworze występują ponadto zarówno liczne nazwy zachowań gestycznych towarzyszących formułom powitalnym i pożegnalnym (np. zdjąć czapkę, zniżyć kark, uderzyć w honory, ścisnąć prawicę), jak i nazwy samych aktów grzecznościowych, na przykład "pochwalić Boga" (o powitaniu), "witać" czy "żegnać się".
In the epic poem "Pan Balcer w Brazylii" ("Sir Balcer in Brazil") of Maria Konopnicka the linguistic acts of politeness are quite frequent, including the hereby discussed welcome and farewell expressions. The artistic texts record only the selective polite manners, nevertheless the way of narration - characterized by the numerous references to the talks of the peasant heroes - decides about the common polite formulas appearing in this epic poem, the welcoming ones - mainly of the religious character ("Pochwalony!", "Pochwalon!", "Szczęść Boże!"/"Lord be with you!", "Praise the Lord!", "God speed you!"), rarely laic ("Witajcie!"/"Be Welcom"), or farewell ones ("Ostaj z Bogiem!", "Z Bogiem!"/"Stay with God", "Żegnaj!", "Żegnajcie!"/"Farewell!"). The modified formulas are considerably even more rare, while seldom they can be the spontaneous courtesy and honorific expressions such as, f. ex. "Na wieki!", "Witajcie w te strony!" ("For ever and ever!", "Welcome in our land!"). ; In this case also the modification of the typical formula is dictated mostly by the versification reasons, because thanks to it the verse has eleven syllables and the rhyme. However, only the versification reasons decide about the activation of the such unusual expressions as f..ex. "Witajcie tą mową"/"Welcome with that words". ; Moreover, in the poem appear the numerous descriptions of the motions accompanying the welcoming and farewell formulas (f. ex. zdjąć czapkę/take off a hat, zniżyć kark/bend a neck, uderzyć w honory/do the honours, ścisnąć prawicę/shake a hand), as well as the descriptions of the polite acts themselves, f. ex. "pochwalić Boga"/"praise the Lord" (when welcoming), "witać"/"Welcom" or "żegnać się"/"bid farewell".
Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego
Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze 2016
Biblioteka Uniwersytetu Zielonogórskiego
Nov 2, 2023
Mar 6, 2023
94
https://www.zbc.uz.zgora.pl/publication/78609
Żurawska-Chaszczewska, Jowita Hawrysz, Magdalena - red. nauk. Jurewicz, Magdalena - red. nauk. Kotlarska, Irmina - red. nauk.
Konopnicka, Maria (1842-1910) Sienkiewicz, Henryk (1846-1916) - wstęp Czubek, Jan (1849-1932) - oprac.
Konopnicka, Maria (1842-1910) Sienkiewicz, Henryk (1846-1916) - wstęp Czubek, Jan (1849-1932) - oprac.
Konopnicka, Maria (1842-1910) Sienkiewicz, Henryk (1846-1916) - wstęp Czubek, Jan (1849-1932) - oprac.
Konopnicka, Maria (1842-1910) Sienkiewicz, Henryk (1846-1916) - wstęp Czubek, Jan (1849-1932) - oprac.
Konopnicka, Maria (1842-1910) Sienkiewicz, Henryk (1846-1916) - wstęp Czubek, Jan (1849-1932) - oprac.
Konopnicka, Maria (1842-1910) Sienkiewicz, Henryk (1846-1916) - wstęp Czubek, Jan (1849-1932) - oprac.