Struktura obiektu

Autor:

Fischer

Współtwórca:

Tureczek, Marceli - fot.

Tytuł:

Templewo (kościół parafialny) - dzwon (datowanie - 1791 r.)

Temat i słowa kluczowe:

Fischer (ludwisarz) ; Międzyrzecz (powiat) ; inskrypcja ; półwałek ; siedzisko dzwonne ; jarzmo ; dzwon spiżowy ; majuskuła ; dzwon zegarowy ; Templewo

Opis:

Dzwon spiżowy na neogotyckiej wieży kościelnej, zawieszony na stalowym jarzmie osadzonym w drewnianym siedzisku dzwonnym. Dzwon bogato ozdobiony, w górnej części dwa rzędy pojedynczych nacinanych półwałków, ponad i pod półwałkami liście akantu. W dolnej części trzy rzędy pojedynczych półwałków oddzielających płaszcz od wieńca. Pomiędzy inskrypcjami umieszczonymi na płaszczu dzwonu (A-B) także zdobienia roślinne w postaci liści lauru ; Krzyż maltański pomiędzy tekstem inskrypcji fundacyjnej (B). Korona w formie trzpienia kulowego. Brak przerywników międzywyrazowych. Instrument sprawny, wykorzystywany także jako dzwon zegarowy, widoczne wyszczerbienia krawędzi oraz ślady zmiany osi serca. Średnica 80 cm, wysokość bez korony 60 cm. Pole inskrypcyjne, wys. ok. 35-40 cm (A-B). Wys. liter 1,5-2 cm (A-B) ; Język niemiecki i łaciński, majuskuła humanistyczna (A-B).<br><br>(A) GEGOSSEN ZU ZÜLLICHAU VON DIE / [G]EBRUD[E]R [F]ISCHER. AUS KÖNIGSBERG / IN DER N(EU)M(ARK) (a) 1791 (b)<br>(B) HEUS CAMPANAE VOGANT (c) COELESTIA NUMINI AUDI / VERBA SEQUI TUDEAS (d) FUNERA DISCE MORI / HERR(EN) HERR WILHELM ADOLPF // REICHS GRAF / VON DER // SCHULENBURG / COMMENDATOR ZU BURSCHEN PATRONUS ECCLESIAE / HERR IOH(ANN) GOTTLOB MOHR. PASTOR / HERR IOH(ANN) CHRISTOPH SEYFFARTH. CANTOR / VALENTIN FITZCKE ; KIRCHEN VATER U(ND) GERICHTS MANN (Tłum.: Odlano w Sulechowie przez braci Fischer z Chojny w Nowej Marchii 1791 (roku) (A). Słuchaj jak wołają dzwony, wsłuchaj się w znaki niebios i obyś słowa, które następują rozgłaszał. Panowie, pan Wilhelm Adolf, hrabia Rzeszy z Schulenburga komendarz w Boryszynie, opiekun kościoła, pan Johann Gottlieb Mohr, pastor, pan Johann Christpph Seyffarth kantor, Valentin Fitzke członek rady kościoła i sądu (B).<br><br> ; Obiekt od momentu swojego powstania znajduje się na wieży kościoła w Templewie. Krzyż maltański świadczy o przynależności miejscowości do zakonu Templariuszy z Łagowa, którzy w swoich rękach trzymali również pobliski Boryszyn i Zarzyn. Dzwon z Templewa został odlany w Sulechowie ; Odlewnia ludwisarska rodziny Fischer z Chojny działająca na przełomie XVIII i XIX wieku wykonywała dzwony głównie na terenie Brandenburgii. Dzwony odlewano m. in. w Chojnie i w Sulechowie. R. Schmidt wśród braci Fischerów wymienia: Johanna Chrystiana, Johanna Christiana Gottlieba oraz Johanna Christiana juniora ; Pracownia Fischerów działająca za sprawą Johanna Christopha Fischera w Chojnie była aktywna w latach 1783-1816. W tym samym roku, co dzwon w Templewie, Fischerowie z Sulechowa, wykonali instrument dla kościoła w Ołoboku koło Świebodzina. Oba obiekty posiadają bardzo zbliżone cechy formalne, co świadczy o wzorcach stosowanych przez odlewników ; Warsztat odlał dzwony m. in. dla miejscowości: Bernickow (1783), Siekierki (1784) w dawnym powiecie Chojeńskim (Königsberg); Renice (1784) koło Myśliborza (Soldin); Rybocice koło Słubic (1784); Górzyc koło Krosna Odrzańskiego (1791); Łąkie, Rokietnica, Lubrza koło Świebodzina (1794). W 1794 roku Johann Chrystian Fischer Junior wykonał dzwon z inskrypcją w języku łacińskim i niemieckim dla kościoła w Strzelcach Krajeńskich ; Warsztat wykonywał również zamówienia dla miejscowości w powiecie Angermünde (Niemcy). W 1797 roku Fischerowie wykonali trzy dzwony dla miejscowości Jastrowie na Pomorzu. Część dzwonów m.in. dla Templewa (obecnie pow. Międzyrzecz 1791) zostało odlanych w Sulechowie. Dzwony Johanna Christopha Fischera z Chojny znajdowały się w Gorzycy ; Z roku 1804 pochodzi dzwon odlany przez Johanna Chrystiana Gottlieba dla miejscowości Zamęcin koło Choszczna. W roku 1816 wykonał on też dzwon dla Morynia (1).

Komentarz:

a) Oryg.: N./M. ; b) Tekst inskrypcji wykonany niestarannie, część liter z powodu wad technologicznych rozrzucona ; c) Tak zamiast VOCANT ; d) Tak zamiast TUBEAS ; 1) Kohte, s. 106; Schmidt, 1917, s. 140; 1918, s. 81; Bütow, s. 21-66; Mertinat, s. 107-108; Kubach, s. 244.

Data wydania:

datowanie - 1791

Typ zasobu:

dzwon

Format:

image/x.djvu

Jezyk:

ger ; lat

Prawa do dysponowania publikacją:

Tureczek, Marceli ; Biblioteka Uniwersytetu Zielonogórskiego