Struktura obiektu

Autor:

Igliński, Grzegorz

Współtwórca:

Sztyber, Radosław - red. nacz.

Tytuł:

Ślady robactwa. Drobiazgi zoomorficzne w twórczości Stefana Witwickiego = Traces of vermin. Zoomorphic details in the works by Stefan Witwicki

Tytuł publikacji grupowej:

Filologia Polska, z. 8

Temat i słowa kluczowe:

Witwicki, Stefan (1801-1847) ; robactwo ; robak ; owad ; romantyzm ; romanticism ; vermin ; worm ; insect

Streszczenie:

W pracy, korzystającej z doświadczeń krytyki tematycznej i perspektywy mikrologicznej, uczyniono przedmiotem badań twórczość literacką Stefana Witwickiego. Rozważania mają w dużym stopniu charakter katalogowo-dokumentacyjny. Ich celem jest przyjrzenie się intensywności występowania określeń związanych z owadami i robakami, ich funkcji i znaczeniom. Uwzględniono kontekst tradycji kulturowej i utrwalonej przez nią symboliki. ; Z dokonanego przeglądu wynika, że owady i robaki przywoływane są rzadko. Spotkać je można co prawda w tekstach pod względem gatunkowym rozmaitych, ale nie tworzą jakiejś specjalnej dominanty w obrazowaniu. Robak miewa u poety dwa znaczenia: wyobraża nędzę ludzkiej egzystencji oraz śmierć. Ze śmiercią wiąże się również pająk. Motyla i pszczołę tradycyjnie powiązano z wiosną, a więc z nadzieją, odrodzeniem, pięknem, rozkoszą, szczęściem, miłością. ; Konwencjonalne sformułowanie "gonić (łapać) motyle" funkcjonuje zarówno w sensie pozytywnym (gdy dotyczy górnolotnych marzeń), jak i negatywnym (gdy sygnalizuje beztroskie zajmowanie się głupstwami). W obu przypadkach akcentuje się ulotność przeżyć. Nazwy "mrówka", "mróweczka", "mrowisko" wyrażają odpowiednio: pracowitość, przeciętność, zaaferowany tłum ludzi. ; Szarańcza i muchy posłużyły Witwickiemu do krytyki ludzkiego postępowania. Z szarańczą porównuje się wojska niemieckie i rosyjskie żołdactwo pustoszące Polskę. Muchy zaś ilustrują współczesną kupiecką mentalność. Ludzkie zachowania przedstawia Witwicki, wprowadzając także robaczka świętojańskiego (zestawionego z dzieckiem) i konika polnego (zestawionego z poetą). Obie te paralele podkreślają uczucia sympatii żywionej wobec kogoś lub zachwytu nad kimś. Analizowane "drobiazgi" zoomorficzne współtworzą metaforyczny język Witwickiego. Pojawiają się w konstrukcjach przenośnych, a kilkakrotnie jako porównania.

Abstract:

This text examines the literary works by Stefan Witwicki using subject criticism and a micrological perspective. The considerations are largely cataloguing-document in nature. Their purpose is to look at the intensity of the occurrence of terms related to insects and bugs, their functions and meanings. The text considers the context of cultural tradition and symbolism established by such usage. ; The conducted review indicates that insects and vermin are referred to infrequently. They may be encountered in different genres of texts, but they do not form a particular dominating component in the imagery. The vermin have two meanings in the poet`s works, representing the poverty of human existence and death. The spider is also linked to death. The butterfly and bee are traditionally associated with spring, meaning hope, rebirth, beauty, joy and happiness. ; The conventional term "chase (catch) the butterflies" functions in both positive (when it applies to high-flight dreams) and negative meanings (when it indicates reckless dealings with follies). In both cases, it stresses the volatility of experiences. The words "ant", the Polish diminutive of ant "mróweczka", and "anthill" do not diverge from the meanings associated with them. They express respectively: laboriousness, mediocrity or an agitated crowd of people. Locusts and flies served Witwicki in criticising human behaviour. He compares Russian soldiers devastating Poland to locusts. ; On the other hand, flies represent the mentality of then-contemporary tradesmen. Witwicki also presents human behaviours using the glow-worm (coupled with a child) and the grasshopper (associated with a poet). Both those parallels highlight either feelings of sympathy towards or enchantment with somebody. The analysed zoomorphic details participate in creating the metamorphic language of Witwicki. They appear in figurative structures and, on several occasions, in the function of comparison.

Wydawca:

Zielona Góra: Uniwersytet Zielonogórski, Instytut Filologii Polskiej

Data wydania:

2022

Typ zasobu:

artykuł

Format:

application/pdf

DOI:

10.34768/fp2022a12

Strony:

235-254

Źródło:

Filologia Polska. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego, z. 8

Jezyk:

pol

Licencja CC BY-NC-ND 4.0:

kliknij tutaj, żeby przejść

Prawa do dysponowania publikacją:

Biblioteka Uniwersytetu Zielonogórskiego