Struktura obiektu

Autor:

Węgorowska, Katarzyna

Współtwórca:

Steciąg, Magdalena - red. nauk. ; Adamczyk, Magdalena - red. nauk. ; Biszczanik, Marek - red. nauk.

Tytuł:

Kilka uwag o nowogródzko-czombrowskich kontaktach językowo-kulturowych utrwalonych w "Impresjach czombrowskich" Zofii Brzozowskiej i "Dziedziczkach Soplicowa" Joanny Puchalskiej = A few remarks on the Navahrudak-Czombrów linguistic-cultural relations preserved in "Impresje czombrowskie" by Zofia Brzozowska and "Dziedziczki Soplicowa" by Joanna Puchalska

Tytuł publikacji grupowej:

ZSJ 2015

Temat i słowa kluczowe:

Wielkie Księstwo Litewskie ; Kresy Północno-Wschodnie ; pogranicze ; kontakty językowo-kulturowe ; wieloetniczność ; wielokulturowość ; wieloreligijność ; wielojęzyczność ; the Grand Duchy of Lithuania ; Polish Northeastern Borderlands ; border area ; linguistic-cultural relations ; multiethnicity ; multiculturalism ; multireligiousness ; multilingualism

Streszczenie:

Przedmiotem szkicu jest fenomen Wielkiego Księstwa Litewskiego i Kresów Północno-Wschodnich - interdyscyplinarnie rozumianego pogranicza, którego wieloetniczność, wielokulturowość, wieloreligijność, wielojęzykowość utrwalone zostały w odrębnych relacjach dwóch potomkiń rodu Karpowiczów ? ostatnich właścicieli Czombrowa na Ziemi Nowogrodzkiej - literackiego odpowiednika Mickiewiczowskiego Soplicowa. ; W tę transdyscyplinarną koegzystencję wpisują się: a) czombrowsko-nowogrodzka mozaika językowa współtworząca aproksymatywną wspólnotę komunikatywną, b) funkcjonujący na tym obszarze bilingwizm, polilingwizm, administracyjno-represyjne "oddalenie" polszczyzny i języka białoruskiego, przeciwstawna mu diglosja, sprzyjająca mu trasianka, c) szerszy, niż współcześnie, zakres znaczeniowy toponimu Litwa i etnonimu Litwin, d) tatarskie świadectwa językowo-kulturowe zachowane w archiwum czombrowskim, e) sakralne symbole komunikacji niewerbalnej - drewniani krzyż i prawosławny, biały, lniany ręcznik z czerwonym haftem, f) obrzęd Dziadów. ; Zaprezentowane tu, wybrane jedynie z konieczności, kontakty językowo-kulturowe pozwoliły na uargumentowanie tezy Iwony Fac i Joanny Dec, że również na Ziemi Nowogrodzko-Czombrowskiej "panowała szczególna atmosfera, którą określić można <<duchową mistyką pogranicza>>, harmonią tego, co piękne w różnych kulturach i tradycjach religijnych".

Abstract:

The article is devoted to discussing issues related to the Grand Duchy of Lithuania and Polish Northeastern Borderlands - a border area whose multiethnicity, multiculturalism, multireligiousness and multilingualism have been preserved in separate accounts of two descendants of the Karpowicz clan who were the last owners of the Czombrow estate in the Navahrudak area, the literary equivalent of Mickiewicz`s Soplicowo. ; The transdisciplinary coexistence includes: a) the Czombrow-Navahrudak linguistic mosaic constituting a part of the speech community, b) bilingualism, multilingualism, administratively imposed separation of Polish and Belarusian, diglossia and trasianka in the area, c) a broader meaning of the toponym "Lithuania" and the ethnonym "Lithanian" than the present one, d) the Tatar linguistic-cultural testimonies preserved in the Czombrow archive, e) the sacred symbols of non-verbal communication, i.e. the wooden cross, the white Orthodox linen towel with red embroidery, f) the "Dziady" ritual. ; The presented linguistic-cultural relations, selected only out of necessity, made it possible to argue the thesis of Iwona Fac and Joanna Dec that also in the Navahrudak-Czombrow area "there was a particular atmosphere that could be described as <<a spiritual mysticism of the borderland>>, the harmony of what is beautiful in various cultures and religious traditions".

Wydawca:

Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego

Data wydania:

2016

Typ zasobu:

rozdział w książce

Format:

application/pdf

DOI:

10.59444/2016SERredSte_Adar22

Strony:

309-328

Źródło:

Zielonogórskie Seminaria Językoznawcze 2015

Jezyk:

pol

Prawa do dysponowania publikacją:

Biblioteka Uniwersytetu Zielonogórskiego