Struktura obiektu

Autor:

Benyskiewicz, Krzysztof

Współtwórca:

Skobelski, Robert (1968- ) - red.

Tytuł:

Malachiasz Kramski komendarz kościoła w Nowym Kramsku (przeł. XVII i XVIII w.) = Malachi Kramski, commendarius of the church in Nowe Kramsko (turn of the 18th century)

Tytuł publikacji grupowej:

Studia Zachodnie, 20

Temat i słowa kluczowe:

Malachiasz Kramski ; Nowe Kramsko (pow. babimojski) ; historia kościoła ; The Malachi of Kramsko ; history of church

Streszczenie:

Artykuł ?Malachiasz Kramski komendarz kościoła w Nowym Kramsku (przeł. XVII i XVIII w.)? jest poświęcony działalności duszpasterskiej i organizacyjnej cystersa oberskiego Malachiasza na terenie parafii Nowe Kramsko. Malachiasz był profesorem teologii i jednym z najwybitniejszych pisarzy cysterskich w XVIII-wiecznej Polsce. W latach 1697-1721 pełnił trzykrotnie funkcję komendarza kościoła w Nowym Kramsku. Jego aktywność na terenie wsi dokumentuje prowadzona od XVII wieku Kronika Parafii w Nowym Kramsku. ; W kontekście tematu niniejszego artykułu na szczególną uwagę zasługują zapisy Kroniki obejmujące rozliczenia dochodów i wydatków komendarza. Wprowadzono je z inicjatywy Malachiasza w 1697 roku. Jako że parafia nie należała do szczególnie bogatych, sporym problemem było utrzymanie infrastruktury kościelnej, zapewnienie świątyni odpowiedniego wystroju i zaopatrzenie w sprzęty i księgi liturgiczne. Doroczna ?Percepta? i ?Expensa? dokumentują codzienne zmagania kolejnych komendarzy i plebanów o zachowanie w stanie zdolnym do użytku kościoła, szpitala, plebanii i kaplicy św. Izydora. ; Malachiasz należał do duszpasterzy aktywnych w tej dziedzinie. Problem polegał na tym, że mieszkańców parafii stać było tylko na doraźne naprawy. W pierwszym roku posługi Malachiasza wykonano częściowy, prowizoryczny remont dachu i uszkodzonej ściany kościoła. W latach następnych reperowano dzwonnicę i kaplicę św. Izydora. W 1700 roku w kaplicy wykonano niezwykłe, jak na Nowe Kramsko prace, gdyżpomalowano jej wnętrze. Malarza sprowadzono ze Zbąszynia. ; Pięć lat później ponownie remontowano dach kościoła i wymurowano ozdobną podłogę z cegły. Wielkim wyzwaniem finansowym okazała się naprawa organów w 1707 roku. Organmistrza z Babimostu trzeba było opłacić częściowo w naturze i w ratach. ; Następne prace w kościele przeprowadzono dopiero w 1710-1711 i 1719 roku. W 1719 roku, podczas naprawy dzwonnicy, Mensis caelestis Vitae doszło do lokalnej katastrofy - stłukł się wielki dzwon. Przeprowadzona w Poznaniu reperacja kosztowała niebagatelną dla mieszkańców sumę 511 zł. Na spłatę ogłoszono specjalną zbiórkę, w którą zaangażował się nawet klasztor w Obrze. Dzwon także spłacano w ratach. Instalacja dzwonu zakończyła okres inwestycji budowlanych prowadzonych przez Malachiasza. ; Komendarz dbał również o wyposażenie świątyń w dzieła sztuki sakralnej. Za czasów Malachiasza wykonano ołtarz malowany przez artystę z Zielonej Góry i zamówiono portret św. Izydora. Najbardziej prestiżowym zakupem okazała się jednak srebrna koszulka na obraz Panny Maryi. Był to największy wydatek w dziejach parafii. Koszulkę sfinansowali mieszkańcy Kramska i Wojnowa. ; Malachiasz spędził w Nowym Kramsku kilkanaście lat i, mimo wielu innych zajęć, dobrze wywiązywał się z roli komendarza. Pomimo skromnych dochodów parafii, potrafił utrzymać infrastrukturę kościelną w zadowalającym stanie oraz wyposażyć kościół i kaplicę w interesujące i niespotykane gdzie indziej dzieła sztuki.

Abstract:

The article ?Malachi Kramski, commendarius of the church in Nowe Kramsko (turn of the 18th century)? describes pastoral and organizational activity of Malachi, a Cistercian from the Obra abbey, in the parish of Nowe Kramsko. Malachi was a professor of theology and one of the most outstanding Cistercian writers of 18th century Poland. Between 1697 and 1721, he served as a commendarius of the church in Nowe Kramsko. His activities in the parish were documented in the Chronicle of the Parish in Nowe Kramsko kept since the 17th century. ; In the context of the subject of this article, Chronicie`s records concerning the revenue and expenditure of the commendarius deserve particular attention. They were introduced on Malachit`s initiative in 1697. As the parish was not particularly rich, maintaining the church infrastructure, providing the temple with appropriate decor and paying for equipment and liturgical books posed a significant challenge. The annual ?Percepta? and ?Expensa? document the daily struggles of subsequent commendarii and monks in maintaining the church, hospital, parish and St Isidore?s chapel in a usable condition. ; Malachi was a pastor active in this field. The problem was that the parishioners could only afford emergency repairs. In the first year of Malachit`s ministry, a partial, temporary renovation of the roof and a damaged church wall was carried out. In the following years, the belfry and the chapel of St. Isidore were repaired. 1700 saw works unusual for Nowe Kramsko: painting of the Chanel`s interior. The painter was brought from Zbąszyń. ; Five years later the church roof was repaired again, and ornamental brick floor was laid. 1707`s repair of the organ turned out to be a great financial challenge. The organ builder from Babimost had to be paid partly in kind, and in instalments. No more works were carried out in the church until 1710-1711 and 1719. In 1719, during the repair of the belfry, a local-scale disaster happened - the great bell broke. The repairs, carried out in Poznań, cost 511 zlotys, a substantial amount for the parishioners. A special collection was announced to raise funds, which even involved the monastery in Obra. ; The bell was also paid for in instalments. The installation of the bell finished the period of Malachit`s building investments. The commendarius also took care of providing the church with works of religious art. During Malachit`s times, an altar was painted by an artist from Zielona Góra and a portrait of St. Isidore was commissioned. The most prestigious purchase, however, was a silver revetment for the painting of Virgin Mary. It was the largest expenditure in the history of the parish. The riza was funded by residents of both Kramskos and Wojnowo. ; Malachi has spent more than ten years in Nowe Kramsko and, despite many other duties, did well in the role of a commendarius. Despite the modest income of the parish, he was able to maintain the church?s infrastructure in a satisfactory conditio and to equip the church and chapel with interesting and unique works of art.

Wydawca:

Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego

Data wydania:

2018

Typ zasobu:

artykuł

Format:

application/pdf

Strony:

71-92

Źródło:

Studia Zachodnie, tom 20

Jezyk:

pol

Prawa do dysponowania publikacją:

Biblioteka Uniwersytetu Zielonogórskiego

Identyfikator oryginału:

P-1950/II