Struktura obiektu

Autor:

Dziuba, Agnieszka

Współtwórca:

Gillmeister, Andrzej - red.

Tytuł:

Tyta Liwiusza "Dzieje rzymskie" hrabiego Ossolińskiego. Pierwszy polski przekład Ab urbe condita = The first Polish translation of Livius' "Ab urbe condita" by count Józef Maksymilian Ossoliński

Tytuł publikacji grupowej:

In Gremium, t. 12

Temat i słowa kluczowe:

Ossoliński, Józef Kajetan Piotr Maksymilian (1748-1826) ; Titus Livius (59 p.n.e.- 17 n.e.) ; oświecenie - literatura ; historiografia polska - 18 w. ; tłumaczenia ; historiography ; Polish Enlightenment ; translations

Streszczenie:

Artykuł jest poświęcony pierwszemu, niekompletnemu przekładowi na język polski dzieła Ab Urbe condita Tytusa Liwiusza. Tłumaczem był niewidomy hrabia, Józef Maksymilian Ossoliński, absolwent jezuickiego Collegium Nobilium w Warszawie. W kontekście uwag zamieszczonych we wstępie do swego przekładu, tłumacz jawi się jako osoba w pełni świadoma trudności, jakie mogą pojawić się w trakcie pracy. ; Jednocześnie jego poglądy na tłumaczenie korespondują z tymi, które głosili teoretycy i praktycy sztuki przekładu polskiego Oświecenia. Przeprowadzona w artykule analiza porównawcza trzech fragmentów oryginalnego tekstu Liwiusza i przekładu Ossolińskiego pokazuje słabe strony oświeceniowego tłumaczenia: długie, zawiłe zdania, nadużywanie archaizmów, stosowanie kwiecistych metafor oraz wzbogacanie treści oryginalnej. ; Chociaż sam przekład nie odpowiada dzisiejszym standardom, to jednak warto docenić trud Ossolińskiego. Ociemniały hrabia podjął się pracy nad przekładem nie tylko, by "pogodzić się" z kalectwem, ale też ze względów patriotycznych. Chciał pokazać młodzieży piękno i bogactwo języka polskiego w okresie fascynacji językiem i kulturą francuską.

Abstract:

This article is devoted to the first, incomplete, Polish translation of Livy's Ab Urbe condita. The translation was done by the blind count Józef Maksymilian Ossoliński, alumnus of Jesuitic Collegium Nobilium in Warsaw. Considering the comments in the preface directed to a reader, the translator appears to be a mindful person aware of difficulties of his work. Nevertheless, his "translatoric operations" fully coincide with the translation theory. ; The comparative analysis of the three arbitrarily chosen excerpts of Livy's Ab Urbe condita shows the weak points of translators craft, which are: an overuse of archaic words, building too long sentences, using flowery metaphors. Although, the translation itself doesn't live up to the modern translatoric standards, it is important to acknowledge the validity of Ossoliński's work. As he writes in the preface, Polish historians aim was to fight for a restitution and preservation of a language purity. Through his translation Ossoliński wanted to show the richness and beauty of Polish language to his readers.

Wydawca:

Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego

Data wydania:

2018

Typ zasobu:

artykuł

Format:

application/pdf

Strony:

49-60

Źródło:

In Gremium : studia nad historią, kulturą i polityką, tom 12

Prawa do dysponowania publikacją:

Biblioteka Uniwersytetu Zielonogórskiego

Identyfikator oryginału:

P-2244/II/