Struktura obiektu

Współtwórca:

Tureczek, Marceli - fot.

Tytuł:

Boryszyn (kościół filialny) - dzwon (datowanie 1649 r.)

Temat i słowa kluczowe:

inskrypcja ; dzwon ; siedzisko dzwonne ; jarzmo ; dzwon spiżowy ; Voillard, Franciszek Sebastian (ludwisarz) ; Boryszyn (pow. świebodziński)

Opis:

Język niemiecki (A) i łaciński (B), kapitała.Tekst wg Kubacha:<br><br>(A) CONRADT VON BURGSTORFF CBOCGRDPL ABOOHL CDSIORVa) COMMENDATOR ZU LAGOW. PETER LUDEWIG CBACRLCV HAUPTMAN ZU LAGOW. CHRISTOF VOLMAR L(EHN) S(CHULZE) ZU BURSCHEN.<br> (B) ANNO 1649 DEO JUVANTE FRANCISCVS VOILLARD GALLUS ME FIERI FECIT<br>(Tłum.: Konrad von Burgstorff (...) komendarz w Łagowie, Peter Ludewig (...) kapitan w Łagowie, Christof Volmar lenny sołtys w Boryszynie (A).<br>W roku 1649 z Bożej łaski Franciszek Voilard narodowości galijskiej wykonał mnie (B).<br><br> ; Na zachowanych w Boryszynie jarzmach znajdują się także graffitta w postaci pojedynczych liter i cyfr. Ich forma wskazuje, że mogą pochodzić z okresu, kiedy były odlewane dzwony Voillarda dla kościoła w Boryszynie. Kubach wspomina o reliefowych fryzach oraz o przedstawieniu Matki Boskiej i sceny Ukrzyżowania - element typowy na wyrobach Franciszka Voilarda. ; Obok wspomnianych elementów apotropaicznych, typową cechą dzwonów Voillarda była odautorska plakieta z herbem rzemieślniczym, który w godle przedstawiał dzwon oraz po bokach inicjały mistrza F V. Element ten był bez wątpienia na dzwonie mniejszym z Boryszyna - patrz niżej, Kubach nie podaje jednak informacji czy także na dzwonie większym. Hipotezę taką można jednak przyjąć, zważywszy na fakt, że element ten pojawia się w zasadzie zawsze na dzwonach Voillarda (1).Konrad von Burgsdorf był komandorem zamku łagowskich joannitów w latach 1628-1652. Boryszyn był dobrem należącym do zamku w Łagowie. ; Peter Ernst Ludewig pełnił funkcje wojskowe na łagowskim zamku. Jest on wymieniany także na dzwonie z 1661 roku w miejscowości Brzeźno koło Sulęcina. Można zatem przyjąć, ze swoją funkcję sprawował w latach 40-60 XVII wieku. Christof Volmar lenny sołtys w Boryszynie jest wymieniany także przy okazji innych fundacji na rzecz tutejszego kościoła. Ufundował m.in. fotel dla pastora w 1649 roku (patrz niżej) (2). ; Wytwórczość Voillarda miała charakter wędrowny. Jego dzwony znane są m. in. z terenów Brandenburgii, Nowej Marchii, Śląska, Saksonii, Pomorza, zachodniej Wielkopolski oraz Danii. Ok. połowy XVII wieku Franciscus Voillard osiadł czasowo we Frankfurcie nad Odrą, co podkreślił m. in. na dzwonie z Bledzewa w powiecie międzyrzeckim. Jego wyroby zachowały się do dnia dzisiejszego m. in. w Zielonej Górze na wieży ratuszowej - dzwon zegarowy oraz w Łagowie koło Krosna Odrzańskiego. Jeden z jego dzwonów, pochodzący z Zatonia - 1659, koło Zielonej Góry znajduje się dziś w Glockenmuseum Stiftskirche Herrenberg (koło Stuttgartu). W czasie II wojny światowej wywieziono go do Hamburga, a po 1945 roku został przekazany do kościoła NMP-Frauenkirche w Esslingen. Następnie trafił do muzeum w Herrenbergu (3).Obszerną listę wyrobów Voilarda na terenie Brandenburgii zamieszcza Wolff. ; Warsztat ludwisarski Franiszka Voillarda należy do dość dobrze rozpoznanych przez literaturę przedmiotu. Ludwisarz pochodził z Lotaryngii. ; Dzwon spiżowy zawieszony na drewnianym jarzmie, osadzonym w drewnianym siedzisku dzwonnym (elementy konstrukcyjne zachowane) w drewnianej dzwonnicy kościelnej. Średnica 81 cm, wysokość bez korony ok. 81 cm. Między fryzami, na płaszczu inskrypcje (A-B).

Komentarz:

2) Kubach, s. 54, 60, 112. ; a) Nie udało się jak dotychczas rozwiązać skrótów, zapewne tytulatury odnoszącej sie do struktury urzędniczej i wojskowej na terenie Brandenburgii. Podobna forma zapisu tekstu, choć o odmiennej treści znajdowała się na dzwonie z miejscowości Brzeźno koło Sulęcina. Tamten skrót miał następujący układ: FVFGHPFBV. Tego typu elementów nie zaobserwowano np. na dzwonie z Bledzewa koło Międzyrzecza. ; 3) Walter, s. 898; Schmidt, s. 137-138; Wolff, s. 182-183; Kubach, s. 60; Remenz, s. 60-62; Eichler, s. 274; Górski, s. 155-162; Tureczek, s. 91, 104, 105. ; 1) Wolff, s. 182-183.

Data wydania:

datowanie - 1649

Typ zasobu:

dzwon

Format:

image/x.djvu

Jezyk:

ger ; lat

Prawa do dysponowania publikacją:

Tureczek, Marceli ; Biblioteka Uniwersytetu Zielonogórskiego